Net als bij Jericho viel de Berlijnse muur zonder geweld. Christian Führer, de bekende predikant van de Nicolaikerk in Leipzig, heeft in zijn memoires beschreven hoe dit zover is gekomen. De maandagse vredesvespers speelden een hoofdrol. Führer is eerlijk, hij vertelt niet alleen over de successen maar ook over de teleurstellingen, bedreigingen en twijfels die eraan voorafgingen. In het voorwoord citeert hij met instemming Ben-Gurion die zei: “Wie niet in wonderen gelooft is geen realist!” Met recht is dit een boek vol hedendaagse wonderen.
Het verslag is boeiend en met humor geschreven, alsof Führer met je zit te praten. De tekst is opgedeeld in korte stukjes van telkens één pagina, een soort ZKV’s (zeer korte verhalen). Daarbij komt hij vaak met tegendraadse opvattingen naar voren. Hij is wars van het combineren van politiek met kerk, of, zoals hij het krachtig formuleert: ‘’het samengaan van altaar en troon in de kerk’’. We moeten geen wereldlijke heersers afbeelden in kerken. “De kerk is geen mausoleum en ook geen tijdbalk-expositie van historische afbeeldingen, maar een levende woning voor Hem die is gekruisigd en opgestaan.” Speciale plaatsen en eretribunes in de kerk voor koningen en edelen is een vorm van achterbakse godslastering in kerken; weg met die troep. In een kerk van Jezus Christus hebben statussymbolen niets te zoeken. Wat mij betreft doet Führer een oproep tot een selectieve beeldenstorm. Mooi hoe de schrijver de woorden van Jezus eigentijds toepast over de rol van de christen: “Hij heeft gezegd: Jullie zijn het zout!, en niet jullie zijn de slagroom.” En de woorden van Jesaja: “Maak helmen tot huishoudpannen en maak maaidorsers van tanks.” En Gorbatsjov als de Cyrus van Oost-Europa.
De parallellen en overeenkomsten die hij geeft tussen Oost en West zijn verhelderend. Een aantal daarvan zijn nog steeds van toepassing. In de dictatuur van het oosten waren mensen ontvankelijker voor woorden en teksten, in het Westen werden en worden de mensen afgeleid door pluralisme en consumptie. Na de geweldloze revolutie kwam over de Oost-Duitsers een nieuwe godsdienst in de plaats van het communisme. De nieuwe tempels waren de banken en de goedgevulde winkels maakten de mensen zonder mededogen tot slaven; betalen kon immers in termijnen. Zijn de mensen nu gelukkiger in het voormalige Oost-Duitsland? Nee, helaas niet. Daarover schrijft hij ook heel eerlijk. De enorme problemen van werkloosheid, verlies van zekerheid en grote onderlinge verschillen in welvaart zijn in de plaats gekomen van een relatieve zekerheid voor het gros van de mensen.
Boeiend om deze ingrijpende gebeurtenis uit de recente geschiedenis uit de eerste hand te lezen!
Naar aanleiding van
Christian Führer, Geloof laat een muur vallen. Memoires van de Wende-dominee, Skandalon, Middelburg, 2017.