Met onze Russische literatuurkring hebben we met veel plezier een aantal boeken van Paustofski gelezen, ‘De tijd van grote verwachtingen’, ‘De romantici’ en niet te vergeten ‘De zwarte zee’. Deze auteur geeft prachtige beschrijvingen van de omgeving waarin de verhalen zich afspelen. Blij verrast was ik met het boek ‘Goudzand’ dat ik voor mijn 50e verjaardag kreeg. In dit verzamelwerk zijn verhalen, dagboekaantekeningen, foto’s en brieven opgenomen in chronologische volgorde; samengesteld door Wim Hartog. Hiermee krijg je als lezer een boeiende inkijk in het leven en werk van deze grote schrijver. Ook hierin komen zijn prachtige natuurbeschrijvingen naar voren. Daarbij blijkt hij extra oog te hebben voor kleuren. Hierbij een aantal citaten. ‘… of over de ochtend aan zee, als gewikkeld in lichtblauw, in de zon steeds van kleur verschietende zijde, of over de parelkleurige bepoederde theatercoulissen op de schilderijen van Degas’ (pag. 130). ‘Buiten is de nacht groen en wit tegelijk, zoals in Klondike’ (pag. 246). ‘De avond had zich ongemerkt opgelost in een wittig halfduister, met een lichte toets in groen aquarel.'(pag. 280). Vandaag was er een ongelooflijke zonsondergang, paars vlammend in een waas, boven blauwe, dreigende bergen.’ (pag. 419). ‘Het water is er doorschijnend tot op de bodem, en dat is zo’n sprookjesachtig gezicht dat ik meer kijk dan dat ik vis vang. Gisteren zag ik diep in het water een zeehaan met vinnen als lazuurblauwe vleugels en ook nog een vis van een volledig roodpaarse kleur.’ (pag. 422).
Het boek leest als de geschiedenis van de eerste helft van de 20e eeuw. Door zijn levendige beschrijvingen van zijn ervaringen als oorlogsverslaggever is het alsof je erbij was. De beschrijving over zijn gevoelens zijn hilarisch als hij verzucht: ‘Krol is boos geworden, mijn leven is net als een streekromannetje. Ik ben het goed beu.’ En op dezelfde pagina zijn haarscherpe analyse: ‘Welvaart is niet minder erg dan het meest schrijnende ongeluk. Welvaart leidt tot morele dood…’ (pag. 247). Ook zijn brieven zijn van hoog literair gehalte. Voor liefhebbers van Russische literatuur is dit boek een absolute aanrader, maar ook als autobiografie is het zeer lezenswaardig.